انعکاس روح زنان هنرمند ملایری بر گونه سرخ مس
تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۵۴۲۹۰۹
ایسنا/همدان به قول علی اصغر علمی در کتاب هنرقلمزنی: مفاخر امروز، ماندگاران فردا؛ قلمزنی شعر و فلز را با هم آشتی میدهد. قلمزن، خوشنویسی را با طلا و نگارگری را با نقره چنان همنشین میکند که گویا از اساس، آن فلز برای شعر، طلا برای کتیبه نویسی و نقره برای انگارگری خلق شده است. هنرمند بر روی مس زمین و آسمان را میآفریند و بر روی برنج، کهکشانی خلق میکند و جایی در دل این بی کران است که فلز بی روح و جان، تماشایی میشود و طلا و نقره دیدنی.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
هنر قلمزنی کندن نقوش بر جسم سرد و بی جان فلزاتی مانند مس، طلا، نقره و یا برنج است این یعنی دستانی هنرمند به وسیله قلم و با ضربه چکش به جسم بی جان فلز، روح میبخشد. مس به سبب نرمی و شکل پذیری که دارد، بیش از سایر فلزات در هنر قلمزنی رایج و مورد توجه هنرمندان این رشته است از سوی دیگر به اعتقاد باستان شناسان و مورخان هنر، مس، نخستین فلزی است که در هنر فلزکاری و قلمزنی مورد توجه انسان قرار گرفته است.
قلمزنی هنری است که آداب، سنن، فرهنگ، مذهب و عقاید ایرانیان به کمک ذوق و اندیشه هنرمند ایرانی بر ورق نازک فلز حکاکی شده و از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. پس هنر قلمزنی از آن رو بیشتر مورد توجه قرار میگیرد که از دوام و بقاء بیشتری نسبت به سایر اشیاء برخوردار است.
تصاویر ماهی، هیولا، آب، گاو بالدار، عقاب، شیر یا سایر حیوانات ترکیبی، نمادی از اسطورهها و داستانهای کهن ایرانی هستند و اگر خوب به هر یک از این ظروف بنگری، داستانی برای گفتن دارند. این نقوش در هر دوره به تناسب دگرگونی های عقیدتی، اجتماعی و فرهنگی دستخوش تغییر میشوند.
در شهرستان ملایر قلمزنی بر روی مس با ایجاد اشتغال برای بیش از ۲۵۰نفر، سومین رشته مهم صنایع دستی را پس از مبل منبت و مرواربافی به خود اختصاص داده است، در این شهرستان حدود ۲۰ کارگاه قلمزنی وجود دارد و مابقی به صورت مشاغل خانگی فعال هستند.
مژگان سامنی یکی از همین هنرمندان است که با یادگیری این هنر اصیل ایرانی نزد استادان برجسته اصفهان، حالا پس از ۹ سال استادکار ماهری شده و بیش از ۳۰ شاگرد در شهرستان ملایر آموزش داده است.
سامنی در گفتگو با ایسنا با بیان اینکه مواد اولیه قلمزنی شامل مس، قلم و چکشهای مورد نیاز آن را از اصفهان تهیه میکند، میگوید: قلمزن باید از ابتدای کار خود صبور و با دقت باشد چرا که بسته به نوع طرح و ظرف، ممکن است کاری ۶ تا ۹ ماه زمان نیاز داشته باشد از طرفی ضربات چکش که شاید برای برخی آزاردهنده باشد، برای قلمزن آهنگ زندگی است، صدای روحی که بر جسم سرد فلز دمیده میشود و داستانی را روایت میکند.
به گفته این هنرمند ملایری، بازار فروش هنرهای دستی تنها سفارشات تکی است و بازار فروش عمدهای ندارند، درآمد فعالیت در این هنر کافی نیست و به اندازهای که زحمت میکشند درآمدی ندارند از طرفی برخی افراد که از نزدیک روند خلق چنین هنر دستی را ندیدند، استقبال چندانی برای خرید محصولات قلمزنی نمی کنند. یعنی بازار فروش این محصولات محدود است.
سامنی عدم قدرت خرید برخی افراد را یکی از دلایل محدودیت فروش این هنر دست میشمرد و ادامه میدهد: نمی توان بر روی هنر دست قیمت گذاشت چرا که هر نقشی که بر فلز حکاکی میشود، بخشی از وجود هنرمند است اما باید گفت افزایش چند برابری قیمت مواد اولیه شامل مس، قلم و یا قاب تاثیر بسزایی در افزایش قیمت این ظروف قلمزنی شده، دارد و همین امر سبب کاهش قدرت خرید برخی افراد شده است.
وی از اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی ملایر بدلیل در اختیار قرار دادن مکانی برای او و شاگردانش بعنوان کارگاه قلمزنی تشکر و بیان میکند: این کارگاه که در موزه لطفعلیان ملایر قرار گرفته است به صورت رایگان در اختیار ماست و بازدیدکنندگان از خانه لطفعلیان، با این هنر از نزدیک آشنا شده و میتوانند در صورت تمایل از این ظروف خریداری کنند.
سامنی که تا بحال در نمایشگاههای بسیاری در سراسر کشور حضور داشته و غرفه خود را در این نمایشگاهها به راه انداخته است، میگوید: یکی از مهمترین مشکلات ما، هزینههای ایاب و ذهاب و اسکان و هزینه غرفهها در این نمایشگاهها است که اگر این هزینهها حذف شود، هنرمند با خیال آسوده میتواند هنر دست خود را در معرض دید دیگران گذاشته و از آن امرار معاش کند.
روزبهانی که یکی از شاگردان مژگان سامنی در کارگاه قلمزنی است به مراحل خلق یک اثر قلمزنی میپردازد و تصریح میکند: پیش از شروع کار با قلم و چکش و انتقال طرح بر روی فلز، ابتدا باید داخل یا زیر ظرف یا سینی مورد نظر از محلول قیر و گچ پر شود تا سروصدای قلم کمتر به گوش برسد و همچنین مانع از سوراخ شدن ظرف در حین کار شود.
او ادامه می دهد: سپس طرح مورد نظر را رسم کرده و به یکی از روشهای گرده کردن، اجرای مستقیم طرح روی بوم، بوسیله کاغذ کپی و یا به شیوه چسباندن اصل طرح، روی کار انتقال میدهیم و با چکش بر انتهای قلم میکوبیم تا نقشها، روی ظرف ایجاد شوند.
روزبهانی با بیان اینکه روش در دست گرفتن قلم و نوع ضربه چکش در کیفیت نقش و خطوط ایجاد شده بسیار مهم است، میافزاید: سبکهای هنر قلمزنی شامل ریزه کاری، برجسته کاری، تکنیک عکسی، تکنیک منبت و تکنیک مشبک است. پس از اتمام کار برای جدا کردن قیر از بومهای فلزی، تخت قیر را سرد کرده و میشکنند. اما در بومهای مدور و گلدانی شکل، قیر را حرارت داده و جدا میکنند.
مریم خانی یکی دیگر از هنرمندان ملایری در این زمینه است که کارگاه کوچک خود را در خانه راهاندازی کرده و بیش از ۱۰ سال است که ضربات چکش بر روی فلز مس، آهنگ زندگی اوست.
خانی به خبرنگار ایسنا میگوید: تنها انگیزه من در این هنر، علاقه به حکاکی و آفریدن نقش و خطوط بر روی فلزات بی جان است. سختی اینکار به ویژه برای زنان بسیار است و در صورت عدم علاقه یا صبر و حوصله کافی، کسی نمی تواند در این رشته، هنرمند موفقی شود.
او حالا با راه اندازی یک صفحه در اینستاگرام، هنر دست خود را در معرض دید مخاطبان قرار داده و از همین راه، این ظروف پر نقش و نگار را به فروش میرساند.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی شهرستانها قلم زنی مس هنرمند قلمزنی حمایت از هنرمندان صنایع دستی هنر دست قلم زنی هنر قلم بر روی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۵۴۲۹۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
۱۰ حقیقت حیرتانگیز درباره عنکبوتها که باید بدانید
احتمالاً خیلی از ما از عنکبوتها میترسیم، اما باید بدانید که این همسایگان ترسناک – که عمدتاً در هر جایی یافت میشوند – بسیار برای طبیعت مفید هستند. این حشرات همچنین ویژگیهایی حیرتانگیز دارند و دانشمندان برای قرنها تلاش کردهاند تا از رموز مرتبط با این ویژگیها پرده بردارند. در این مقاله برخی از ویژگیهای خاص عنکبوت را میخوانیم.
۱- همه عنکبوتها تار نمیسازندبراساس تحقیقات، بیش از چهل هزار نوع عنکبوت در دنیا وجود دارد که تنها نیمی از آنها قادر به ساختن تار هستند. روزانه ۲۵۰ حشره در هر تار به دام میافتد. تار تنیدهشده سرشار از ویتامین K است که به انعقاد خون و توقف خونریزی کمک میکند. یونانیان و اهالی روم بوستان از تار عنکبوت برای جلوگیری از خونریزی و پانسمان زخم استفاده میکردند.
۲- تار عنکبوت از فولاد قویتر است!به گزارش دیجیاتو، تار عنکبوت از پنبه سبکتر و تا هزار برابر نازکتر از یک تار موی انسان است. بااینحال، تار از مقاومت بسیار بالایی برخوردار بوده که واقعاً حیرتانگیز است. شاید مقایسه تار عنکبوت با فولاد عجیب بهنظر بیاید، اما جالب است بدانید که اگر فولاد را بهاندازه تار عنکبوت نازک و سبک کنیم، مقاومتی که از خود نشان میدهد کمتر از تار عنکبوت است!
هرچند ممکن است تار بهاندازه فولاد سخت نباشد، اما استحکام کششی آن در تحمل وزن بیشتر است. مطالعات در دانشگاه «بریستول» نشان داده است که تار عنکبوت پنج برابر قویتر از تار فولادی با همان قطر است.
علاوهبراین، تار عنکبوت بسیار کشسان است و تا چهار برابر طول اولیه خود کشیده میشود – بدون آنکه پاره شود؛ درحالیکه تار فولادی با همان قطر چنین قابلیتی ندارد.
تار عنکبوت میتواند تا دمای منفی چهل درجه نیز استحکام خود را حفظ کند.
محاسبات نشان میدهد که یک تار با قطر مداد از چنان استحکامی برخوردار است که میتواند یک هواپیمای بویٔینگ ۷۴۷ را بکشد. البته این یک فرضیه بوده و هنوز مورد آزمایش قرار نگرفته است، اما اعداد و ارقام از موفقیتآمیز بودن این آزمایش خبر میدهند.
۳- عنکبوتها برای هر هدفی یک نوع تار میبافند!برخلاف سایر حشرات که قابلیت تنیدن تنها یک نوع تار را دارند، عنکبوتها میتوانند انواع مختلفی تار برای اهداف متفاوت تولید کنند. دانشمندان میگویند هیچکس هنوز نمیداند دقیقاً چند نوع تار عنکبوت وجود دارد، اما محققان چند دسته اصلی برای ساختار تار شناسایی و دستهبندی کردهاند و باور دارند هر عنکبوت تا هفت نوع مختلف تار میسازد.
عنکبوتها مانند کارخانههای تولید ابریشم هستند. در داخل بدن آنها، نوعی پروتیٔین بهصورت مایع در غلظت بالا ذخیره میشود و پس از آنکه از بدن عنکبوت بهمنظور تنیدن تار خارج میشود، تبدیل به نخهای جامد از جنس ابریشم میشود.
تارها با اهداف خاصی تنیده میشوند. برای مثال، اگر عنکبوت بخواهد حشراتی را جذب کند که بزرگتر هستند، از نوعی ابریشم تولیدشده در بدنش استفاده میکند که کشسانی بیشتری دارد.
اگر وجود باکتری یا قارچ در محیط، سلامت ساختار تار را تحت تأثیر قرار دهد، عنکبوت از نوعی پروتیٔین خاص در بدن خود برای تنیدن تار استفاده میکند که قابلیت زدودن قارچ و باکتری را با مرطوب نگهداشتن تار دارد.
۴- همه قسمتهای تار چسبنده نیستساختار یک تار عنکبوت بزرگ را تصور کنید؛ تارها عمدتاً چندضلعیهای هممرکز هستند که توسط تارهای کوتاهتر بههم متصل شدهاند. عنکبوتها در ساخت هر قسمت از تار عمدتاً از انواع مختلف پروتیٔین در بدن خود استفاده میکنند. پس لزومی ندارد که تمام قسمتهای یک شبکه تار چسبنده باشد.
قمستهای چسبنده تار از نوعی پروتیٔین در بدن عنکبوت ساخته میشود که از چسبهای پلیمری قویتر هستد.
عنکبوتها عمدتاً مرکز تار را با پروتیٔینهای نچسب میسازند تا خود بهراحتی در آن ناحیه مرکزی حرکت کنند. اگر عنکبوت نیاز به حرکت روی نواحی چسبنده داشته باشد، روی پنجههای پاهای خود راه میرود که به تار نمیچسبند!
۵- عنکبوتها اغلب هر روز تار خود را جایگزین میکنندبسیاری از عنکبوتها هر روز تار خود را تعویض و با تار جدیدی جایگزین میکنند. این کار بسیار انرژیبر بوده و گاهی عنکبوت تمام روز را مشغول جایگزینی تار است. هرچه تار بزرگتر باشد، حشرات بیشتری به دام میافتند و عنکبوت غذای بیشتری برای خوردن دارد، اما از سویی دیگر، جایگزینی هر روز آن نیز کار دشوارتری است.
۶- عنکبوتها تار خود را مانند گیتار کوک میکنندتار تنیدهشده نسبت به هر ارتعاشی بسیار حساس است، زیرا عنکبوت به کمک همین ارتعاش از به دام افتادن حشرات در آن بهعنوان وعده غذایی یا وجود شکارچیها آگاه میشود.
دانشمندان در سالهای اخیر دریافتهاند که عنکبوت میتواند تار را مانند گیتار کوک کند؛ به این معنا که کشش ریسمانهای ابریشم میان اتصالات آنها در تار را تنظیم کند! اگر تارها محکم شده باشند، ارتعاش کمتری احساس میشود. اندامهای میکروسکوپی که روی پاهای عنکبوت هستند، به او اجازه میدهند که ارتعاشات را حتی تا حد نانومتری احساس کند.
این حشرات خارقالعاده حتی قادرند دلیل آنچه سبب ارتعاش تار شده است، حدس بزنند. نوع ارتعاش بهوجودآمده اطلاعات ارزشمندی را در اختیار عنکبوت قرار میدهد. عنکبوتها خودشان گاهی تار را به ارتعاش درمیآورند تا کیفیت آن را بررسی و ارزیابی کنند. اگر کیفیت تار موردتأیید آنها نباشد، تار را جایگزین کرده یا آن را مجدداً کوک میکنند.
۷- استحکام تار به نور، دما و رطوبت محیط بستگی داردهرچند که تارها بسیار مستحکم و قوی هستند، اما استحکام آنها تحت تأثیر نور، دما و رطوبت محیط متغیر است.
دانشمندان کشف کردهاند که نور فرابنفش بر میزان چسبندگی تار تأثیر مستقیم دارد. عنکبوتهایی که در نواحی مانند باغ با تابش مستقیم آفتاب زندگی میکنند، تارهایی مستحکمتر و مقاومتتر در برابر تابش خورشید تولید میکنند. درعوض، عنکبوتهای شبزی که در شب تار میتنند، تارهای نازکتری دارند که از مقاومت کمتری برخوردار است.
۸- تنیدن تار تنها برای به دام انداختن حشرات نیستشاید همه ما تصور کنیم تار عنکبوت برای به دام انداختن حشرات است؛ اما این تنها هدف عنکبوت در تنیدن تار نیست. گونههای مختلف عنکبوت با اهداف مختلف تار تولید میکنند. برخی با استفاده از تار، محفظههای تخممرغشکل میسازند تا از آن بهعنوان پناهگاه برای خود استفاده کنند.
هدف برخی دیگر، جلوگیری از جریان باد است. درواقع عنکبوت تار میسازد تا سرعت باد را در محل زندگی کوچک خود کاهش دهد.
درنهایت گونههایی از عنکبوت نیز هستند که از تار خود همانند نردبان استفاده کرده و مهاجرت میکنند. آنها تار میسازند تا روی آن حرکت کرده و به نقاطی دیگر بروند.
۹- برخی عنکبوتها آبشش دارند!گونه خاصی عنکبوت در اروپا و آسیا وجود دارد که تمام عمر خود را زیر آب میگذراند. این گونه خاص در زیر آب تارهایی میسازد که به گیاهان آبزی وصل میشود و تا سطح آب ادامه پیدا میکند.
عنکبوت روی این تارها حرکت کرده، خود را به سطح آب میرساند و قسمت توپیمانند پشت خود را از آب بیرون میآورد تا حبابهای هوا را میان موهای ریز بدن خود جمع کند و پس از آنکه به درون آب بازگشت، از آن برای نفسکشیدن استفاده کند.
دانشمندان اخیراً دریافتهاند که این گونه خاص میتواند اکسیژن موجود در آب را نیز جذب کند. پس آنها بهنوعی آبشش دارند و با استفاده از این روش میتوانند برای یک روز کامل درون آب بمانند.
۱۰- حشرات خودشان بهسمت تار جذب میشوندتاری که عنکبوت تهیه میکند، در نور فرابنفش بسیار درخشان و زیباست. اکثر حشراتی که عنکبوت آنها را میبلعد نیز قادرند نور فرابنفش را ببینند و بهسمت آن جذب شوند.
پس حشرات خودشان بهسمت تار میآیند و در آن به دام میافتند. این یک توانایی خارقالعاده است که عنکبوت تنها با تنیدن تار حشرات موردنظر خود را بهسمت خانهاش میکشد اما بااینحال، برای خود عنکبوت نیز خطرناک است. هرچه تار بزرگتر باشد، درخشش آن در فرابنفش بیشتر بوده و احتمال آن که خود عنکبوت توسط شکارچیهایش بلعیده شود نیز بیشتر است.
کانال عصر ایران در تلگرام